17. SİT
Sit Alanı: insanlık için tarihsel ve çevresel değer olarak görülen doğal varlıklarla birlikte insan eliyle ortaya konulmuş ve bunlarla bütünleşmiş yapıların oluşturduğu, korunmasında kamu yararı bulunan kentsel ve kırsal çevre.
Öncelikle bu tanımı tam olarak anlamak için sit alanı türlerini bilmeniz gerekir. Çünkü doğal sit alanları, arkeolojik sit alanları, kentsel sit alanları ve tarihi sit alanları olarak ayrılan bu alanlar kendi içerisinde de farklı sınıflandırmalara sahiptir.
Doğal sit alanları nelerdir?
Tarih öncesi ya da tarihi devirlere ait olan, ender bulunan özellikleri nedeniyle korunmaya değer olduğu düşünülen alanlara doğal sit alanı denmektedir. Kendi arasında 3’e ayrılan bu alanlar 1.derece doğal sit alanı, 2.derece doğal sit alanı ve 3.derece doğal sit alanı olarak sınıflandırılır.
1.derece
sit alanı ne demek sorusu için öncelikle bilimsellik açısından bir değeri olan alanların bu kategoriye girdiğini söyleyebiliriz. Evrensel değere sahip olan bu alanlar ender bulunan ilginç güzelliklerdir. 2.derece sit alanına baktığımız zaman yine doğal yapının korunması için gerekli olan alanların karşımıza çıktığını görüyoruz. Bu alanlar aynı zamanda kamu yararı gözetilerek koruma altına alınır. Kullanıma da açık olan alanlardır. Örneğin Kuşadası Milli Park bir sit alanıdır. 3.derece doğal sit alanı da doğal yapının korunması amacı gütse de aynı zamanda bölgenin potansiyeli açısından konut kullanımına açılabilecek alanları temsil eder.
Arkeolojik sit alanları da tıpkı doğal sit alanları gibi kendi içerisinde 3’e ayrılır. Arkeolojik sit alanlarında ilk sınıf korunması bilimsel açıdan önemli olan alanlardır. Çünkü bu alanlar bilimsel çalışmalar için kullanılır. 2.derece arkeolojik sit alanı koruma ve kullanma koşulları, koruma kurulları tarafından belirlenen alanlardır. 3.derece arkeolojik sit alanı da yeni düzenlemeler yapılabilen sit alanlarını ifade eder.
Kentsel ve tarihi sit alanları nelerdir?
Kentsel sit alanları isminden de kolaylıkla anlayabileceğiniz üzere, tarih öncesinden günümüze kadar korunmuş olan ve genelde farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan alanlardır. Bu alanlar yaşadığı çağın sosyal, ekonomik ve mimari özelliklerini yansıtır. Kent ve kent kalıntıları sit alan olarak değerlendirilebilir. Ülkemizde kentsel sit alanı son derece fazladır.