[h=1]Fotogrametrinin uygulama alanları nelerdir[/h]
Fotogrametri harita üretimi dışında pek çok başka alanlarda da yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Bu konuda bir fikir vermek üzere aşağıda örnekler verilmiştir.
Jeoloji : Jeolojik sınırların belirlenmesinde, genel jeolojik haritaların yapımında, stratigrafik çalışmalarda, su kaynaklarının araştırılmasında, jeomorfolojik incelemelerde, mühendislik jeolojisi araştırmalarında, sel, deprem gibi doğal afetlerin analizinde, jeoloji bilgi sistemlerinin kurulmasında
Ormancılık : Orman envanter amenajman çalışmalarında, orman sınırı ve orman kadastro haritalarının yapımında
Tarım : Toprak ve bitki örtüsü etütlerinde, toprak haritalarının yapımında, toprak korumasında, tarım istatistiklerinde, tarım ve toprak reformunda, bitki hastalıkları ve zararların tespitinde
Kent Planlaması : Kentle ilgili sayım ve istatistiklerin hazırlanmasında, kent planları çalışmalarında, yeşil alan düzenlenmesinde ve yönetiminde, çevre kirliliği ile ilgili çalışmalarda.
Etüd–Proje : Yol geçki çalışmalarında, baraj yerlerinin saptanmasında,çok sayıda seçenek üzerinde çalışılabildiği için isabetli seçimler yapılabilmekte ve optimum kararlar verilebilmektedir. Ayrıntılı proje çalışmalarında.
Arkeoloji : Tarih üzerine ait alanlardaki tarım sistemleri, kurutma ve sulama sistemleri, yollar ve yerleşim bölgelerinin, saptanmasında. Bu tür yerler arazide fark edilemezken hava fotoğraflarında fark edilebilmektedir. Tahrip olan yerler başlangıçtaki jeolojik durumu tekrar alamadıkları için yada sözgelimi yangın yerlerinde bitki örtüsünün üzerindeki etkiler uzun süre devam ettiği için bu yerler fotoğraflar üzerinde seçilebilmektedir.
Mimarlık : Tarihsel değeri olan eski yapıların belgelenmesinde, bu yapıların onarılmasında, bir yerden bir yere taşımmasında. Bu yapılar ile ilgili yapılacak araştırmalar için öncelikle bunların konumlarının doğru olarak saptanması gerekir.
Uçak ve Gemi Yapımı Endüstrilerinde :Uçak modelleri rüzgar tünellerinde performansları incelenirken fotoğraf çekilerek ve bu fotoğraflar üzerinde ölçüler yapılarak uçağın hava akımına karşı olan davranışları saptanır. Benzer biçimde havuzlarda yüzdürülen model gemilerin çeşitli su hareketlerine, dalgalara karşı olan durumları fotogrametrik yöntemle belirlenir.
Uzay araştırmalarında, astronomide, askerlikte, kriminolojide ,metalürjide ,atom fiziğinde, ve tıpta fotogrametriden geniş ölçüde yararlanılır.
FOTOGRAMETRİNİN SINIFLANDIRILMASI
Fotogrametride kullanılan kameranın durumuna göre, ölçülecek nesnenin yakın ve uzak oluşuna göre, edinilecek bilgi türüne, değerlendirme yöntemine ve uygulama alanlarına göre fotogrametri bölümlendirilir. Bu düşünceye uygun olarak kullanılan fotogrametri terimleri aşağıda tanımlanmıştır.
Yersel Fotogrametri : Yer üzerinde bulunan bir noktadan çekilmiş fotoğraflarla çalışan bir fotogrametridir.
Hava Fotogrametrisi : Uçaktaki yada genel olarak bir hava aracında bulunan bir kamera ile çekilmiş fotoğraflarla çalışan fotogrametri.
Yakın Resim Fotogrametrisi : Nesne – kamera uzaklığı en çok 300 m olan bir fotogrametri uygulaması
Foto – Yorumlama : Fotoğrafik dokuyu inceleyerek nesne ve yakın çevresi hakkında bilgi üreten, arazinin yapısını ve yüzey özelliklerini inceleyen fotogrametri kolu
Metrik Fotogrametri : Fotoğraflardan konum, yükseklik, uzaklık, alan ve hacim gibi metrik bilgilerin alınmasını yada doğrudan doğru harita çizimini amaçlayan fotogrametri
Topoğrafik Fotogrametri : Topoğrafik harita üretimi ile ilgili haritacılık fotogrametrisi
Topoğrafik Olmayan Fotogrametri : Topoğrafik harita yapımı, Topoğrafik ölçmeler dışında, başka bir deyişle haritacılık fotogrametrisi dışında kalan fotogrametri.
Kadastro Fotogrametrisi : Kadastro haritalarının yapımında uygulanan fotogrametri
Jeodezik Fotogrametri : Jeodezik nokta üretmede uygulanan fotogrametri.
Endüstri Fotogrametrisi : Yapı mühendisliğinde, metalürji, madencilik, gemi ve uçak yapımı, otomobil sanayi vb alanlarda uygulanan yakın resim fotogrametrisi
Mühendislik Fotogrametrisi : Mühendislik projelerinin hazırlanmasında vb çalışmalarda uygulanan fotogrametri
Mimarlık Fotogrametrisi : Özellikle tarihsel değeri olan yapıların belgelenmesinde uygulanan fotogrametri
Analog Fotogrametri : Değerlendirmelerin özellikle harita çizimlerinin analog aletlerle yapıldığı topoğrafik fotogrametri
Sayısal (Digital) Fotogrametri : Sayısal (Digital) fotoğraflarla ve iş istasyonlarında çalışan fotogrametri
Tek Resim Fotogrametrisi : Tek tek fotoğrafları kullanarak metrik bilgiler üretmeyi amaçlayan, foto plan ,foto – mozaik üreten fotogrametri
Çift Resim Fotogrametrisi : Ortak alanları olan fotoğraf çiftleri üzerinde ölçüler yaparak bilgi üretmeyi amaçlayan fotogrametri. Çoğunlukla stereoskopik görüş de söz konusu olduğu için buna stereofotogrametri de denir
Ortofotografi : Çizgi harita ile aynı geometrik doğruluğa sahip foto haritaların üretimi ile ilgilenen fotogrametri
Uzaktan Algılama : Geniş alanlarda, nesne ile doğrudan temas halinde bulunmayan bir kayıt sistemi ile çalışan disiplin. Kayıt sistemi fotogrametriden daha geniş. Şöyle ki kamera ,laser ,radyo dalgası alıcıları ,radar sistemleri ,sismograflar ,gravimetreler manyetometreler ,sonarlar kullanılabilir. Bu kayıt sistemleri ,elde ,uçakta ,gemide yada yapay uyduda olabilir.
Fotogrametri harita üretimi dışında pek çok başka alanlarda da yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Bu konuda bir fikir vermek üzere aşağıda örnekler verilmiştir.
Jeoloji : Jeolojik sınırların belirlenmesinde, genel jeolojik haritaların yapımında, stratigrafik çalışmalarda, su kaynaklarının araştırılmasında, jeomorfolojik incelemelerde, mühendislik jeolojisi araştırmalarında, sel, deprem gibi doğal afetlerin analizinde, jeoloji bilgi sistemlerinin kurulmasında
Ormancılık : Orman envanter amenajman çalışmalarında, orman sınırı ve orman kadastro haritalarının yapımında
Tarım : Toprak ve bitki örtüsü etütlerinde, toprak haritalarının yapımında, toprak korumasında, tarım istatistiklerinde, tarım ve toprak reformunda, bitki hastalıkları ve zararların tespitinde
Kent Planlaması : Kentle ilgili sayım ve istatistiklerin hazırlanmasında, kent planları çalışmalarında, yeşil alan düzenlenmesinde ve yönetiminde, çevre kirliliği ile ilgili çalışmalarda.
Etüd–Proje : Yol geçki çalışmalarında, baraj yerlerinin saptanmasında,çok sayıda seçenek üzerinde çalışılabildiği için isabetli seçimler yapılabilmekte ve optimum kararlar verilebilmektedir. Ayrıntılı proje çalışmalarında.
Arkeoloji : Tarih üzerine ait alanlardaki tarım sistemleri, kurutma ve sulama sistemleri, yollar ve yerleşim bölgelerinin, saptanmasında. Bu tür yerler arazide fark edilemezken hava fotoğraflarında fark edilebilmektedir. Tahrip olan yerler başlangıçtaki jeolojik durumu tekrar alamadıkları için yada sözgelimi yangın yerlerinde bitki örtüsünün üzerindeki etkiler uzun süre devam ettiği için bu yerler fotoğraflar üzerinde seçilebilmektedir.
Mimarlık : Tarihsel değeri olan eski yapıların belgelenmesinde, bu yapıların onarılmasında, bir yerden bir yere taşımmasında. Bu yapılar ile ilgili yapılacak araştırmalar için öncelikle bunların konumlarının doğru olarak saptanması gerekir.
Uçak ve Gemi Yapımı Endüstrilerinde :Uçak modelleri rüzgar tünellerinde performansları incelenirken fotoğraf çekilerek ve bu fotoğraflar üzerinde ölçüler yapılarak uçağın hava akımına karşı olan davranışları saptanır. Benzer biçimde havuzlarda yüzdürülen model gemilerin çeşitli su hareketlerine, dalgalara karşı olan durumları fotogrametrik yöntemle belirlenir.
Uzay araştırmalarında, astronomide, askerlikte, kriminolojide ,metalürjide ,atom fiziğinde, ve tıpta fotogrametriden geniş ölçüde yararlanılır.
FOTOGRAMETRİNİN SINIFLANDIRILMASI
Fotogrametride kullanılan kameranın durumuna göre, ölçülecek nesnenin yakın ve uzak oluşuna göre, edinilecek bilgi türüne, değerlendirme yöntemine ve uygulama alanlarına göre fotogrametri bölümlendirilir. Bu düşünceye uygun olarak kullanılan fotogrametri terimleri aşağıda tanımlanmıştır.
Yersel Fotogrametri : Yer üzerinde bulunan bir noktadan çekilmiş fotoğraflarla çalışan bir fotogrametridir.
Hava Fotogrametrisi : Uçaktaki yada genel olarak bir hava aracında bulunan bir kamera ile çekilmiş fotoğraflarla çalışan fotogrametri.
Yakın Resim Fotogrametrisi : Nesne – kamera uzaklığı en çok 300 m olan bir fotogrametri uygulaması
Foto – Yorumlama : Fotoğrafik dokuyu inceleyerek nesne ve yakın çevresi hakkında bilgi üreten, arazinin yapısını ve yüzey özelliklerini inceleyen fotogrametri kolu
Metrik Fotogrametri : Fotoğraflardan konum, yükseklik, uzaklık, alan ve hacim gibi metrik bilgilerin alınmasını yada doğrudan doğru harita çizimini amaçlayan fotogrametri
Topoğrafik Fotogrametri : Topoğrafik harita üretimi ile ilgili haritacılık fotogrametrisi
Topoğrafik Olmayan Fotogrametri : Topoğrafik harita yapımı, Topoğrafik ölçmeler dışında, başka bir deyişle haritacılık fotogrametrisi dışında kalan fotogrametri.
Kadastro Fotogrametrisi : Kadastro haritalarının yapımında uygulanan fotogrametri
Jeodezik Fotogrametri : Jeodezik nokta üretmede uygulanan fotogrametri.
Endüstri Fotogrametrisi : Yapı mühendisliğinde, metalürji, madencilik, gemi ve uçak yapımı, otomobil sanayi vb alanlarda uygulanan yakın resim fotogrametrisi
Mühendislik Fotogrametrisi : Mühendislik projelerinin hazırlanmasında vb çalışmalarda uygulanan fotogrametri
Mimarlık Fotogrametrisi : Özellikle tarihsel değeri olan yapıların belgelenmesinde uygulanan fotogrametri
Analog Fotogrametri : Değerlendirmelerin özellikle harita çizimlerinin analog aletlerle yapıldığı topoğrafik fotogrametri
Sayısal (Digital) Fotogrametri : Sayısal (Digital) fotoğraflarla ve iş istasyonlarında çalışan fotogrametri
Tek Resim Fotogrametrisi : Tek tek fotoğrafları kullanarak metrik bilgiler üretmeyi amaçlayan, foto plan ,foto – mozaik üreten fotogrametri
Çift Resim Fotogrametrisi : Ortak alanları olan fotoğraf çiftleri üzerinde ölçüler yaparak bilgi üretmeyi amaçlayan fotogrametri. Çoğunlukla stereoskopik görüş de söz konusu olduğu için buna stereofotogrametri de denir
Ortofotografi : Çizgi harita ile aynı geometrik doğruluğa sahip foto haritaların üretimi ile ilgilenen fotogrametri
Uzaktan Algılama : Geniş alanlarda, nesne ile doğrudan temas halinde bulunmayan bir kayıt sistemi ile çalışan disiplin. Kayıt sistemi fotogrametriden daha geniş. Şöyle ki kamera ,laser ,radyo dalgası alıcıları ,radar sistemleri ,sismograflar ,gravimetreler manyetometreler ,sonarlar kullanılabilir. Bu kayıt sistemleri ,elde ,uçakta ,gemide yada yapay uyduda olabilir.
