Bazen bulduğumuz işaretlerin aslının ne olduğunu bilmek, hem merakımızı gidermek hemde aradığımızın veya bulabileceğimiz şeyler hakkında fikir verecektir. bu sebepten bu yazıyı paylaşmak istedim.
Hıristiyanlık'ta Yaygın Olarak Kullanılan Diğer Sembollerve Haç Figürleri;
1- Anehor (lenger veya gemi demiri); güven, ümit ve ebedi kurtuluşusembolize eder ve "can lengeri gibi emin ve metin olan o ümidimiz vardır ki perdenin iç tarafına giren; oraya önden gidenimiz) İsa) Melkisedek tertibi ebediyenbaşkahin olarak girmiştir " mesajından dolayı büyük bir öneme sahiptir.Bir Hıristiyanlık sembolü olarak kullanılan bu işaret, zorluk ve zahmetlerekarşı umut ve imanı gösterir. Bu demir çapalar zamanla gelişerek 3. yüzyı*lın başında haça benzer bir şekil almaya başlamıştır. Haça gerilmeye işaretetmesi için de bazen üzerine balık figürü yerleştirilmiştir. (Bkz. Şekil 1).
2- Balık; ilk dönem Hıristiyanlığında İsa'yı sembolize eden en önemlimotiflerden biri olarak görülmüştür: Yunanca'da "Iesous Christos Theot.JYios Soter" (Kurtarıcı Tanrı'nın Oğlu İsa Mesih) cümlesinin ilk harfleri,yine Yunanca'da balık demek olan ICHTHYS ismini teşkil etmektedir. Bundandolayı ilk dönemlerde yaygın olarak kullanılmıştır. 94 (Bkz. Şekil2).
3- Kuzu: İsa, Tamı Kuzusu olarak görülmektedir. (Bkz. Şekil 3).
4- Beyaz Güvercin: Kutsal Ruhun sembolüdür. Genel olarak b~ ve umudunda işaretidir. (Bkz. Şekil4).
5- Tavus: İsa'nın yeniden dirilişinin bir sembolü olarak kabul edilmektedir.St.Augustin tavusun etinin uzun süre bozulmadan sağlam olarak kaldığı*nı ifade etmiştir. (Bkz. Şekil 5)
6- Pelikan; kefaretin ve kurtuluşun bir sembolü olup duvar resimlerinde,freskderde ve cam boyamalarda çok kullanılmaktadır. Ayrıca inanışa göre,Pelikan kendisini yaralayıp, ölmemesi için yavrusuna kanından vermektedir.Bu ise, İsa'nın insanın kurtuluşu için kendisini feda etmesine işaret etmektedir.(Bkz. Şekil 6).
7- Gemi: Nuh'un gemisine binmeyenlerin yok olması gibi, Hıristiyan olmayanlarında kurtuluşa eremeyeceğine göndermede bulunmakta ve havarilerdenPetrus'un balıkçılıkla uğraşmasından dolayı ilk dönem kilisesi bunubir sembol olarak kullanmıştır. (Bkz. Şekil 7).
8- Anahtarlar: Papalığın güç ve otoritesinin bir sembolü dür. "Göklerinmelelcutu anahtarlarını sana vereceğim, yeryüzünde bağlayacağın her şey göklerdebağlanmış olur ve yeıyüzünde çözeceğin her şey göklerde çözülmüş olur"95ş eldinde Mesih'e gelen hitaptan ilham alınmıştır. (Bkz. Şekil 8).
9- X ve P harfleri; Christos kelimesinin ilk harflerini gösterdiği içinkutsal bir sembol olarak kabul edilir. Hıristiyan kaynaklarında çoğunluklaYunanca İsa Mesih'in ilk harflerinden oluşan X P harflerini görmekteyiz kibuna Aziz Andrew ha çı da denilmektedir. Çünkü geleneğe göre Aziz Andrew bu şekilde haça gerilmiştir. (Bkz. Şekil 9).
10- Alfa Omega: Yunan alfabesiniıı. ilk ve son harfleri olup İsa da "İlk veSon"96 olarak nitelendirildiği için Mesih'i sembolize eden önemli bir işarettir.(Bkz. Şekil 10).
ll- IHS sembolü IHESUS'un kısaltılmış şeklidir ve çok yaygın bir sembololup Ortaçağ'da ''İsa'nın Adıyla" bu tarzda söylenmekteydi. Popülerinanışta yaygın olan "Iesus Horninuro Salvator" (İnsanlığın Kurtarı*cısı Mesih) veya "In His Service" (Onun Hizmetinde) monogramlarıylabir ilgisi yoktur. (Bkz. Şekil ı ı).
12- T harfi (crux commisa veya tau) şeklindeki bu sembol Tertullian.tarafından haçın gerçek formu olarak kabul edilmiştir. İsa geldikten sonrainanan herkesin alnı, Kudüs'te bu şekilde damgalanacaktır. Zaferi sembolizeeden bu harf bayrak, sancak ve amblemlerde görülen Yunanca bir harftir.İkinci yüzyıldan kaldığı bilinen bir metinde "T harfi şeklindeki haç nimet,lütuf ve kerem demektir" ibaresi geçmektedir. Birçok kilise babası da T harfiyleİsa'nın haça gerilmesi arasındaki ilişkiye değinmişlerdir. Bu figüre 2.yüzyıldan kalma zindanlarda sıkça raslanmaktadır. 97 (Bkz. Şekil ı2).
13- Crux immisa veya Latin haçı Hıristiyanlık dünyasında çok yaygınolarak kullanılmakta ve İsa'nın bu şekildeki bir haçta öldüğüne inanılmaktadır.(Bkz. Şekil ı3).
14- Bizans haçı: Doğu Katolik ve Doğu Ortodoks Kiliselerince kullanılmaktave üstteki ikinci haç INRI yazısını, alttaki de İsa'nın çarmıhta ayaklarınıkoyduğu yeri gösterir (Bkz. Şekil l4).
15- Slav haçı: Doğu Katolik ve Rus Ortodoks Kiliseleri tarafından kullanılanve Bizans haçına benzeyen bir semboldür. Tek farkı alttaki dayanağındiyagonal olmasıdır. Bu şekildeki yana yatış Mesih'in çarmıhta iken çektiğielem ve ızdırabın sonucudur. Ayrıca düşük tarafın günahkarları ve cehennemi,yüksek tarafın ise göğü ve cenneti işaret ettiğine inanılır. Diğer yandandüşük taraf İsa ile birlikte asılan kötü hırsızı, yüksek taraf ise, cennette onunlabirlikte olacağına inanılan iyi hırsızı temsil etmektedir. (Bkz. Şekil ı 5).
16- Yunan haçı: Hıristiyanlığın baskı gördüğü dönemlerde çok kolaysaklanmaya müsait olması yönüyle öne çıkmış ve daha sonra da devam etmiştir.(Bkz. Şekil ı6)
17- Kudüs ha çı: Haçlıların ha çı olarak da adlandırılır. Avrupalılar HaçlıSeferleri esnasında Müslümanlada savaşırken Hıristiyan askerlerin omuzlarındave bayraklarında taşıdıldarı bir haç sembolüdür. Beş Yunan haçındanoluşmaktadır. (Bkz. Şeldl 17).
18- Malta haçı; şövalye Aziz Yuhanna'nın faaliyetlerini ve kuruluşunutemsil eder ki, Kudüs'e gelen Hıristiyan hacılara hizmet eden ve Haçlı Seferleriesnasında da askerlere yardımda bulunan bir kişidir. Haçın her bir ucundaldiki sivri yönle.rin toplamı sekiz etmekte ve bu da İsa'nın Dağdald Vaazı'*nın ilk seldz emrine delalet etmektedir. Acı çekme, haçın alttaki ucu; umut,zirvesi; çaba, yatay kolun sol uç noktası ve inayet, kolun sağ uç noktası olarakda yorumlanmaktadır.(Bkz. Şekil 18).
19- Vaftiz haçı; ilk Yunan haçının iç içe geçmiş şeklinden ibaret olup,Christ'in ilk harfi olan X, vaftizin ve yeniden doğuşun sembolüdür. İlk Hıristiyanyapılarında Yunanca Mesih (Xristos) isminin ilk harfini göstermek üzereX harfi bazen bir balık tarzında resmedilmiştir. Bazen de I ve X harfleri kiher ikisi de Yunanca Mesih İsa (Iesus Xristos) deyiminin ilk harfleri olarakkullanılmıştır. (Bkz. Şekil ı9).
20- Calvari haçı; iman, ümit ve sevgiyi simgeleyen üç basamaklı birhaçtır. (Bkz. Şekil 20).
21- İncil haçı; alttaki dört basamalda Dört ineili göstermektedir. (Bkz.Şekil 21).
22- Crux decusatta veya Aziz Andrew haçı; Roma rakamlarından 10 u göstermekte ve bu din adamının bu tarzda bir haç taşımasından dolayıböyle adlandmlmıştır: (Bkz. Şekil22).
23- Kelt haçı; İrlanda ve İskoçya bölgelerinin Hıristiyanlaştınlmasınısirngelernekte olan genellikle taştan haçlardır. (Bkz. Şekil 23).
24-Petrus haçı; Aziz Petrus öldüreleceği zaman İsa'ya saygısından dolayıonun gerildiği haçın tam tersi bir haçı tercih etmiştir. Bu haç ters çevrilmişbir Latin haçını andırmaktadır. Son dönemlerde Satanistler de bu haçı kullanmayabaşlamışlardır. Çünkü Satanist akımların ayinlerinin bir çoğu, Katolikayinlerinin alaya alınmış bir uygulamasıdır. Ters çevrilmiş haç, baş aşağıedilip hakarete uğratılmış İsa ve yakarışlarda Tarırı'nın yerine konmuş İblisbunun örneklerindendir.(Bkz. Şekil 24).
25- Papalık haçı; Papanın Roma'nın başpiskoposu, Batı'nın patriği vehavarHerin reisi Petrus'un varisi olması şeklindeki üçlü fonksiyonu temsiletınekte ve haçın üst ucunda üç yatay şerit bulunmaktadır. (Bkz. Şekil 25).26-Lorainne haçı; başpiskopos ve patrikler tarafından kullanılan üstte ·iki şeridi olan bir haçtır. (Bkz.Şekil 26).
27- Çoban; bazı ilk dönem belgelerde İsa'ya işaret etmektedir. Buna göreİsa etrafında birçok hayvanların bulunduğu iyi bir çoban olarak resmedilmiştir.Genellikde kucağında bir veya bazen de sağında ve solunda altışarkuzu, üstünde de güvercin ve değişik kuşlada gösterilir. (Bkz. Şeki127).Bunların dışında,
göz (Tanrı'nın her şeyi bilip görmesi),
alevler (KutsalRuh),
kaya (bazen İsa, bazen de kilise),
çan (bağlılık ve ihtimnam),
muın(İsa'nın dünyanın ışığı olması),
buhur (İsa'nın fazilet ve marifeti, azizlerinduaları. Buhur ilahi otoritenin bir göstergesi olarak Yahudilik'te de önemlibir sernboldür
zeytinyağı (merhamet ve bağışlama) da Hıristiyanlıktagörülen diğer önemli dinsel semboller olarak öne çıkmaktadır. Diğer yandan,Hıristiyan sanatında kutsal balık, şarap ve bir sepet ekmek Evharistiya'-yı ve Son Akşam Yemeğini temsil etmektedir.
Alıntıdır.
Ekli dosyayı görüntüle 162465
Hıristiyanlık'ta Yaygın Olarak Kullanılan Diğer Sembollerve Haç Figürleri;
1- Anehor (lenger veya gemi demiri); güven, ümit ve ebedi kurtuluşusembolize eder ve "can lengeri gibi emin ve metin olan o ümidimiz vardır ki perdenin iç tarafına giren; oraya önden gidenimiz) İsa) Melkisedek tertibi ebediyenbaşkahin olarak girmiştir " mesajından dolayı büyük bir öneme sahiptir.Bir Hıristiyanlık sembolü olarak kullanılan bu işaret, zorluk ve zahmetlerekarşı umut ve imanı gösterir. Bu demir çapalar zamanla gelişerek 3. yüzyı*lın başında haça benzer bir şekil almaya başlamıştır. Haça gerilmeye işaretetmesi için de bazen üzerine balık figürü yerleştirilmiştir. (Bkz. Şekil 1).
2- Balık; ilk dönem Hıristiyanlığında İsa'yı sembolize eden en önemlimotiflerden biri olarak görülmüştür: Yunanca'da "Iesous Christos Theot.JYios Soter" (Kurtarıcı Tanrı'nın Oğlu İsa Mesih) cümlesinin ilk harfleri,yine Yunanca'da balık demek olan ICHTHYS ismini teşkil etmektedir. Bundandolayı ilk dönemlerde yaygın olarak kullanılmıştır. 94 (Bkz. Şekil2).
3- Kuzu: İsa, Tamı Kuzusu olarak görülmektedir. (Bkz. Şekil 3).
4- Beyaz Güvercin: Kutsal Ruhun sembolüdür. Genel olarak b~ ve umudunda işaretidir. (Bkz. Şekil4).
5- Tavus: İsa'nın yeniden dirilişinin bir sembolü olarak kabul edilmektedir.St.Augustin tavusun etinin uzun süre bozulmadan sağlam olarak kaldığı*nı ifade etmiştir. (Bkz. Şekil 5)
6- Pelikan; kefaretin ve kurtuluşun bir sembolü olup duvar resimlerinde,freskderde ve cam boyamalarda çok kullanılmaktadır. Ayrıca inanışa göre,Pelikan kendisini yaralayıp, ölmemesi için yavrusuna kanından vermektedir.Bu ise, İsa'nın insanın kurtuluşu için kendisini feda etmesine işaret etmektedir.(Bkz. Şekil 6).
7- Gemi: Nuh'un gemisine binmeyenlerin yok olması gibi, Hıristiyan olmayanlarında kurtuluşa eremeyeceğine göndermede bulunmakta ve havarilerdenPetrus'un balıkçılıkla uğraşmasından dolayı ilk dönem kilisesi bunubir sembol olarak kullanmıştır. (Bkz. Şekil 7).
8- Anahtarlar: Papalığın güç ve otoritesinin bir sembolü dür. "Göklerinmelelcutu anahtarlarını sana vereceğim, yeryüzünde bağlayacağın her şey göklerdebağlanmış olur ve yeıyüzünde çözeceğin her şey göklerde çözülmüş olur"95ş eldinde Mesih'e gelen hitaptan ilham alınmıştır. (Bkz. Şekil 8).
9- X ve P harfleri; Christos kelimesinin ilk harflerini gösterdiği içinkutsal bir sembol olarak kabul edilir. Hıristiyan kaynaklarında çoğunluklaYunanca İsa Mesih'in ilk harflerinden oluşan X P harflerini görmekteyiz kibuna Aziz Andrew ha çı da denilmektedir. Çünkü geleneğe göre Aziz Andrew bu şekilde haça gerilmiştir. (Bkz. Şekil 9).
10- Alfa Omega: Yunan alfabesiniıı. ilk ve son harfleri olup İsa da "İlk veSon"96 olarak nitelendirildiği için Mesih'i sembolize eden önemli bir işarettir.(Bkz. Şekil 10).
ll- IHS sembolü IHESUS'un kısaltılmış şeklidir ve çok yaygın bir sembololup Ortaçağ'da ''İsa'nın Adıyla" bu tarzda söylenmekteydi. Popülerinanışta yaygın olan "Iesus Horninuro Salvator" (İnsanlığın Kurtarı*cısı Mesih) veya "In His Service" (Onun Hizmetinde) monogramlarıylabir ilgisi yoktur. (Bkz. Şekil ı ı).
12- T harfi (crux commisa veya tau) şeklindeki bu sembol Tertullian.tarafından haçın gerçek formu olarak kabul edilmiştir. İsa geldikten sonrainanan herkesin alnı, Kudüs'te bu şekilde damgalanacaktır. Zaferi sembolizeeden bu harf bayrak, sancak ve amblemlerde görülen Yunanca bir harftir.İkinci yüzyıldan kaldığı bilinen bir metinde "T harfi şeklindeki haç nimet,lütuf ve kerem demektir" ibaresi geçmektedir. Birçok kilise babası da T harfiyleİsa'nın haça gerilmesi arasındaki ilişkiye değinmişlerdir. Bu figüre 2.yüzyıldan kalma zindanlarda sıkça raslanmaktadır. 97 (Bkz. Şekil ı2).
13- Crux immisa veya Latin haçı Hıristiyanlık dünyasında çok yaygınolarak kullanılmakta ve İsa'nın bu şekildeki bir haçta öldüğüne inanılmaktadır.(Bkz. Şekil ı3).
14- Bizans haçı: Doğu Katolik ve Doğu Ortodoks Kiliselerince kullanılmaktave üstteki ikinci haç INRI yazısını, alttaki de İsa'nın çarmıhta ayaklarınıkoyduğu yeri gösterir (Bkz. Şekil l4).
15- Slav haçı: Doğu Katolik ve Rus Ortodoks Kiliseleri tarafından kullanılanve Bizans haçına benzeyen bir semboldür. Tek farkı alttaki dayanağındiyagonal olmasıdır. Bu şekildeki yana yatış Mesih'in çarmıhta iken çektiğielem ve ızdırabın sonucudur. Ayrıca düşük tarafın günahkarları ve cehennemi,yüksek tarafın ise göğü ve cenneti işaret ettiğine inanılır. Diğer yandandüşük taraf İsa ile birlikte asılan kötü hırsızı, yüksek taraf ise, cennette onunlabirlikte olacağına inanılan iyi hırsızı temsil etmektedir. (Bkz. Şekil ı 5).
16- Yunan haçı: Hıristiyanlığın baskı gördüğü dönemlerde çok kolaysaklanmaya müsait olması yönüyle öne çıkmış ve daha sonra da devam etmiştir.(Bkz. Şekil ı6)
17- Kudüs ha çı: Haçlıların ha çı olarak da adlandırılır. Avrupalılar HaçlıSeferleri esnasında Müslümanlada savaşırken Hıristiyan askerlerin omuzlarındave bayraklarında taşıdıldarı bir haç sembolüdür. Beş Yunan haçındanoluşmaktadır. (Bkz. Şeldl 17).
18- Malta haçı; şövalye Aziz Yuhanna'nın faaliyetlerini ve kuruluşunutemsil eder ki, Kudüs'e gelen Hıristiyan hacılara hizmet eden ve Haçlı Seferleriesnasında da askerlere yardımda bulunan bir kişidir. Haçın her bir ucundaldiki sivri yönle.rin toplamı sekiz etmekte ve bu da İsa'nın Dağdald Vaazı'*nın ilk seldz emrine delalet etmektedir. Acı çekme, haçın alttaki ucu; umut,zirvesi; çaba, yatay kolun sol uç noktası ve inayet, kolun sağ uç noktası olarakda yorumlanmaktadır.(Bkz. Şekil 18).
19- Vaftiz haçı; ilk Yunan haçının iç içe geçmiş şeklinden ibaret olup,Christ'in ilk harfi olan X, vaftizin ve yeniden doğuşun sembolüdür. İlk Hıristiyanyapılarında Yunanca Mesih (Xristos) isminin ilk harfini göstermek üzereX harfi bazen bir balık tarzında resmedilmiştir. Bazen de I ve X harfleri kiher ikisi de Yunanca Mesih İsa (Iesus Xristos) deyiminin ilk harfleri olarakkullanılmıştır. (Bkz. Şekil ı9).
20- Calvari haçı; iman, ümit ve sevgiyi simgeleyen üç basamaklı birhaçtır. (Bkz. Şekil 20).
21- İncil haçı; alttaki dört basamalda Dört ineili göstermektedir. (Bkz.Şekil 21).
22- Crux decusatta veya Aziz Andrew haçı; Roma rakamlarından 10 u göstermekte ve bu din adamının bu tarzda bir haç taşımasından dolayıböyle adlandmlmıştır: (Bkz. Şekil22).
23- Kelt haçı; İrlanda ve İskoçya bölgelerinin Hıristiyanlaştınlmasınısirngelernekte olan genellikle taştan haçlardır. (Bkz. Şekil 23).
24-Petrus haçı; Aziz Petrus öldüreleceği zaman İsa'ya saygısından dolayıonun gerildiği haçın tam tersi bir haçı tercih etmiştir. Bu haç ters çevrilmişbir Latin haçını andırmaktadır. Son dönemlerde Satanistler de bu haçı kullanmayabaşlamışlardır. Çünkü Satanist akımların ayinlerinin bir çoğu, Katolikayinlerinin alaya alınmış bir uygulamasıdır. Ters çevrilmiş haç, baş aşağıedilip hakarete uğratılmış İsa ve yakarışlarda Tarırı'nın yerine konmuş İblisbunun örneklerindendir.(Bkz. Şekil 24).
25- Papalık haçı; Papanın Roma'nın başpiskoposu, Batı'nın patriği vehavarHerin reisi Petrus'un varisi olması şeklindeki üçlü fonksiyonu temsiletınekte ve haçın üst ucunda üç yatay şerit bulunmaktadır. (Bkz. Şekil 25).26-Lorainne haçı; başpiskopos ve patrikler tarafından kullanılan üstte ·iki şeridi olan bir haçtır. (Bkz.Şekil 26).
27- Çoban; bazı ilk dönem belgelerde İsa'ya işaret etmektedir. Buna göreİsa etrafında birçok hayvanların bulunduğu iyi bir çoban olarak resmedilmiştir.Genellikde kucağında bir veya bazen de sağında ve solunda altışarkuzu, üstünde de güvercin ve değişik kuşlada gösterilir. (Bkz. Şeki127).Bunların dışında,
göz (Tanrı'nın her şeyi bilip görmesi),
alevler (KutsalRuh),
kaya (bazen İsa, bazen de kilise),
çan (bağlılık ve ihtimnam),
muın(İsa'nın dünyanın ışığı olması),
buhur (İsa'nın fazilet ve marifeti, azizlerinduaları. Buhur ilahi otoritenin bir göstergesi olarak Yahudilik'te de önemlibir sernboldür
zeytinyağı (merhamet ve bağışlama) da Hıristiyanlıktagörülen diğer önemli dinsel semboller olarak öne çıkmaktadır. Diğer yandan,Hıristiyan sanatında kutsal balık, şarap ve bir sepet ekmek Evharistiya'-yı ve Son Akşam Yemeğini temsil etmektedir.
Alıntıdır.
Ekli dosyayı görüntüle 162465
