Kaya Konutlar

ARIK MEZRASI KAYA KONUTLAR




Kaya konutlar, Batman ili Gercüş ilçesine bağlı Boğözü köyünün Arık (Dera Ser) mezrası sınırları içerisinde kalan, yörede “Köy içi” mevkii olarak bilinen alanda bulunmaktadır. Bağözü köyü, Batman il merkezinin 81km güneyinde, Gercüş ilçe merkezinin 22km güneybatısında yer almaktadır.


Alanda yapılan envanter çalışmalarında 20 adet kaya konut tespit edilmiştir. Kaya konutların çoğu yıkık durumdadır. Alanda bulunan kaya konutlar içerisinde 4 adet tek mekânlı, 1 adet kompleks kaya konut incelenmiştir. Tek mekânlı kaya konutlar dikdörtgen ve kareye yakın dikdörtgen plan özelliği göstermektedirler. Konutların içerisinde farklı boyutlarda çeşitli kullanımlar için nişler bulunmaktadır.


Kompleks kaya konutlar ise 2 mekândan oluşmaktadır. Bu mekânlar ön giriş odası ve ana mekân olarak ayrılmaktadır. Bazı kompleks konutların içerisinde depo olarak kullanılmış bölümlerde bulunmaktadır. Alanda bulunan kaya konutların çoğu sonraki dönemlerde hayvan barınağı olarak kullanılmıştır. Nitekim konutlar içerisinde bulunan hayvan bağlama delikleri bunu göstermektedir. Alanda bulunan 1 adet tek mekânlı kaya konut çobanlar tarafından yaşam alanı olarak kullanılmaktadır. Kaya konutların genelinde tahribat söz konusudur.

çalişkan köyü kompleks kaya konutu

ÇALIŞKAN KÖYÜ KOMPLEKS KAYA KONUTU




Kaya konut, Batman ili, Gercüş ilçesi sınırları içerinde kalan Çalışkan köyü merkezinde bulunmaktadır. Çalışkan köyü, Batman il merkezinin 81km güneydoğusunda, Gercüş ilçe merkezinin ise 34km kuzeydoğusunda yer almaktadır.


Kaya konut, ön giriş odası ve 3 mekândan oluşmaktadır. Konuta geçiş doğuda yer alan girişten sağlanmaktadır. Bu girişten konutun ön giriş odasına geçilmektedir. Ön giriş odasının kuzeyinde 1 nolu mekân yer almaktadır. Mekânın güney duvarında 2 nolu mekân’a açılan açıklık mevcuttur. Bu açıklığın tabanında hayvan yemleme amaçlı yemlik yeri bulunmaktadır. 2 nolu mekân, ön giriş odasının batısında yer almaktadır. Mekânın batı duvarında büyük bir niş yer almaktadır. Fakat daha sonra bu nişin tabanında bölmeler yapılmıştır. Ön giriş odasının güneyinde 3 nolu mekân yer almaktadır. Mekânın güney duvarında bir adet niş yer almaktadır. Sonraki dönemlerde hayvan barınağı olarak kullanılan kaya konutta tahribat söz konusudur.

ÇAYÜSTÜ KÖYÜ KOMPLEKS KAYA KONUT




Kompleks kaya konut, Batman il merkezine bağlı Çayüstü (Bêda) köyünün merkezinde bulunmaktadır. Çayüstü köyü Batman il merkezinin 20km güneyinde yer almaktadır.


Girişi batıya bakan kaya konut bir ön giriş odası ve ana mekândan oluşmaktadır. Ön giriş odası kare planlıdır. Odanın batı duvarında 2 adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Ön giriş odasının kuzeyinde yer alan ana mekân, düzgün olmayan dikdörtgen planlıdır. Mekânın güney duvarında ön giriş odasına bakan 1 adet pencere açıklığı mevcuttur. Kaya konutun genelinde eşya konmak amacıyla yapılmış nişler bulunmaktadır. Günümüzde kaya konutun giriş kısmında sonradan eklenmiş 2 adet mekân mevcuttur. Bu mekânların yapımında moloz taş ve toprak harç kullanılmıştır. Kaya konut günümüzde Mesut Ekinci tarafından halen yaşam alanı olarak kullanım görmektedir.

ÇAYÜSTÜ KÖYÜ TEK MEKÂNLI KAYA KONUT




Tek mekânlı kaya konut, Batman il merkezine bağlı Çayüstü (Bêda) köyünün merkezinde bulunmaktadır. Çayüstü köyü Batman il merkezinin 20km güneyinde yer almaktadır.


Tek mekândan oluşan kaya konuta geçiş güneye bakan girişten sağlanmaktadır. Dikdörtgen plan özelliği gösteren kaya konutun doğu duvarında eşya koymak amacıyla yapılmış, 1 adet niş bulunmaktadır. Kaya konutun genelinde tahribat söz konusudur.

GÂVUR VADİSİ KAYA KONUTLAR




Gâvur Vadisi, Batman ili Hasankeyf ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Vadi, Hasankeyf ilçe merkezinin kuş uçumu 1.5km güneybatısında bulunmaktadır.


Alanda yapılan çalışmalarda çok sayıda kaya konut gözlenmiştir. Kaya koyutlar kendi içerisinde tek mekânlı kaya konutlar ve kompleks kaya konutlar olarak ayrılmıştır. Kaya konutlar birbirine benzer mimari özellik göstermektedir. Kompleks kaya konutlar ön giriş mekânı ve ana mekândan oluşmaktadır. Tek mekânlı kaya konularda benzer plan özelliği göstermektedirler. Kaya konutların duvarlarında eşya ve kandil konmak için yapılmış nişler mevcuttur. Tahribata maruz kalan kaya konutlar işlevlerini yitirmişlerdir.

GELYAMEVİYA VADİSİ KAYA KONUTLAR




Gelyameviya Vadisi, Batman ili Hasankeyf ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Vadi, Hasankeyf merkezin kuş uçumu 2km güneydoğusunda, Zevruney Vadisi’nin ise 420m doğusunda bulunmaktadır.


Vadi içerisinde yapılan çalışmalarda çok sayıda kaya konut tespit edilmiştir. Ancak yapılan envanter çalışmasında Gelyameviya Vadisi içerisinde yaklaşık 20 adet kaya konut tespit edilmiştir. Kaya konutların çoğu tahribata maruz kalmıştır ve boyutları belli değildir. Alanda bulunan kaya konutlar, tek mekanlı kaya konutlar, kompleks kaya konutlar ve iki katlı kaya konutlar olarak ayrılmaktadır. Ayrıca vadi içerisinde kalan ve olasılıkla vadiyi gözetlemek amacıyla yapılmış kule yapısı ile birlikte, konutlarla bağlantılı kayaya oyulmuş su kanalı ve sarnıçlar da bulunmaktadır.

HARUN MAĞARALARI KAYA KONUTLAR




Batman il merkezi sınırları içerisinde, Batman Üniversitesi Batı Raman kampüsünün 2 km güneybatısında, Dicle Nehri kıyısında yer alan ve Harun mağaraları olarak bilinen alanda 5 adet tek mekânlı, 1 adet kompleks kaya konut tespit edilmiştir.


Kaya konutlardan 4 tanesi tek mekandan oluşurken bir tanesi kompleks bir yapının ortak duvarlarının yıkılması sonucunda oluşmuş tek mekan özeliği kazanmıştır. Bu konut dikdörtgen planlı olup büyük bir galeri görünümündedir. Girişi güneye bakmaktadır. Bu konutun batı ve doğu duvarlarında nişler mevcuttur. Konutun doğu duvarında üstü kemerli bir adet niş ve üç küçük göz bulunmaktadır. Mekânın batı kısmında depo benzeri bir bölüm daha mevcuttur. Tek mekânlı 4 kaya konut genel anlamada dikdörtgen planlı ve girişleri güneybatıda yer almaktadır. Kaya konutların içeresinde niş, havalandırma bacası, kandil/mum nişleri ve hayvan bağlama delikleri bulunmaktadır. Konutların genelinde doğal ve beşeri tahribatlar sonucu tavanlarda yer yer kopmalar ve çatlaklar meydana gelmiştir.

HASANKEYF KALESİ AŞAĞI VADİ KAYA KONUTLAR




Hasankeyf Kalesi aşağı vadisi, Batman ili Hasankeyf ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Vadi, Hasankeyf merkezin kuş uçumu 325m batısında, Hasankeyf Kalesi’nin ise 100m güneydoğusunda bulunmaktadır.


Vadi içerisinde çok sayıda kaya konut bulunmaktadır. Kaya konutların bazıları zeminden yüksekte bazıları ise iki katlı olarak yapılmıştır. İki katlı olan kaya konutlar basamak sistemiyle birbirine bağlanmaktadır. Kaya konutlar kendi içerisinde tek mekânlı kaya konutlar, kompleks kaya konutlar ve çok katlı kaya konutlar olarak ayrılmaktadır. Kaya konutların hemen hemen hepsi sonraki dönemlerde hayvan barınağı ve depo olarak kullanılmıştır.

HASANKEYF KALESİ KAYA KONUTLAR




Kültür tarihinde önemli bir yeri olan Hasankeyf’te sayısı 4500 kadar olduğu tahmin edilen, insan eliyle şekillendirilmiş mağara tipi konutlar yer almaktadır. Konutlar, tarihöncesi çağlardan beri kullanılmış olup Hasankeyf’te kullanılmaktadır. Bu nedenle kente, kayalara oyulmuş mağara şeklindeki binlerce konutu nedeniyle, Arapça ve Süryanicede “Mağaralar Şehri” ya da “Kayalar Kenti” anlamına gelen “Hısnı Keyfa” denilmiştir.


Konutlar, Dicle Nehri kenarından Yukarı Şehir’in bulunduğu, ortalama 135m yükseklikteki yekpare kaya kütlesinin iki yanındaki derin ve dar kanyonlar ile Aşağı Şehir’in güneye doğru yükselen kayalıklarında yoğunlaşmıştır.

kazama' Alıntı:

ÇAYÜSTÜ KÖYÜ KOMPLEKS KAYA KONUT




Kompleks kaya konut, Batman il merkezine bağlı Çayüstü (Bêda) köyünün merkezinde bulunmaktadır. Çayüstü köyü Batman il merkezinin 20km güneyinde yer almaktadır.


Girişi batıya bakan kaya konut bir ön giriş odası ve ana mekândan oluşmaktadır. Ön giriş odası kare planlıdır. Odanın batı duvarında 2 adet pencere açıklığı bulunmaktadır. Ön giriş odasının kuzeyinde yer alan ana mekân, düzgün olmayan dikdörtgen planlıdır. Mekânın güney duvarında ön giriş odasına bakan 1 adet pencere açıklığı mevcuttur. Kaya konutun genelinde eşya konmak amacıyla yapılmış nişler bulunmaktadır. Günümüzde kaya konutun giriş kısmında sonradan eklenmiş 2 adet mekân mevcuttur. Bu mekânların yapımında moloz taş ve toprak harç kullanılmıştır. Kaya konut günümüzde Mesut Ekinci tarafından halen yaşam alanı olarak kullanım görmektedir.

Genişletmek için tıkla ...

Yaratıcılıkta çığır açmış adam.

HASANKEYF’İN GÜNEYDOĞUSUNDAKİ KAYA KONUTLAR




Hasankeyf ilçe merkezinin güneydoğusundaki kayalık alandan yapılan çalışmalarda çok sayıda kaya konut bulunmaktadır. Kayalık alan, Hasankeyf ilçe merkezinin kuş uçuşu 0,93km güneydoğusunda yer almaktadır.


Konutların çoğu, günümüzde yıkık vaziyette olup boyutları belli değildir. Kaya konutlar gösterdikleri plana göre kendi içerisinde tek mekânlı kaya konutlar, kompleks kaya konutlar, iki veya üç katlı kaya konutlar olarak ayrılmaktadır. Alan içinde yapılan çalışmalarda yaklaşık olarak 40 adet kaya konut tespit edilmiştir. Kayalık alanda konutlarla bağlantılı kaya cami ve sarnıçlar bulunmaktadır. İki ve üç katlı kaya konutlar birbirine basamak sistemi ile bağlanmaktadır, kompleks kaya konutlar ise ön giriş odası ve ana mekanlardan oluşmaktadırlar. Konutların duvarlarında eşya konmak için yapılmış farklı boyutlarda nişler bulunmaktadır.

HASANKEYF’İN KUZEYİNDEKİ KAYA KONUTLAR




Kaya konutlar, Hasankeyf ilçe merkezinin kuş uçuşu 470m kuzeyinde yer almaktadır. Hasankeyf Köprüsü’nün kuzeydoğusu, Dicle Nehri’nin kuzeyinde bulunan kayalık alanda çok sayıda kaya konut mevcuttur.


Konutların birçoğu sonraki dönemlerde hayvan barınağı olarak kullanılmıştır. Bu örneklerde kayaya oyularak yapılmış hayvan yemlikleri ve yalaklar bulunmaktadır. Alanda yer alan kaya konutlar aşağıdan yukarıya doğru üst üste gelecek şekilde yapılmışlardır. Bazı kaya konutlar zeminde yer alırken; bazıları daha yüksekte yer almaktadır. Yüksekte kalan kaya konutlara kayaya oyularak yapılmış basamak sistemi ile ulaşılmaktadır. Konutlarla bağlantılı olduğunu düşünülen tünel yapıları mevcuttur. Alanın genelinde yer alan kaya konutlar, tek mekânlı ve kompleks kaya konutlar şeklinde iki gruba ayrılmıştır.