hikâyesi ise ilginçtir. Yanya kuşatması sırasında Veli Paşa Preveze’de bulunuyor,Devlete taraftar olmuş babası Ali Paşa’yı direnmekten vazgeçirmeye çalışıyordu.Bunun için ve ailesini de Preveze’ye getirmek maksadıyla babasıyla görüşmeyegiderken söz konusu sandıkları korunması için Konsolosa teslim edip, dahasonra geri verilmek üzere veya kendisine bir şey olursa evlatlarına verilmesişartlarında anlaşılmıştı. Veli Paşa, Kütahya’da oturmaya mecbur edildiğinde,Hüseyin ve Kosta adlı kişiler sandıkları almak üzere Ayamavra’ya gönderilmişti.Ancak, Dimitri daha sonra sandıkların akıbeti ve içinde ne olduğu konusundabir şey bilmediğini ifade etmiştir11. Dimitri, Veli Paşa’nın bunların dışında gizliherhangi bir mal-eşya-parasının varlığından haberdar olmadığınıaçıklamaktadır12Veli Paşa’nın yazıcısı Dimitri’nin sözünü ettiği sandıkların içindekilere aitbilgileri bir defterdeki kayıtlardan edinmekteyiz. Muhtemelen bu defter,Dimitri’nin ifade ettiği, Veli Paşa’nın yazdığı ve kendisinin de Devlete bildirdiğiliste olmalıdır13. Eşyalar değerli olsa gerektir. Çünkü mücevher diyenitelendirilmiş ve sayılarıyla birlikte kaydedilmiştir14. Dimitri, yazmış olduğumektuplardan birinde15 Veli Paşa’nın alacağı ile ilgili başka bilgiler vermektedir.Buna göre, bütün mal varlıklarının defterler tutularak Devlete bildirildiği, sadeceYenişehirli Necip Bey’e 70 bin kuruşluk eşya satıldığı, bu ücretin alınmadığı,Veli Paşa’nın Kütahya’ya gitmek zorunda kalması üzerine bu miktarın o kişiyehibe edildiği ve yazıcısından zimmetine yazmamasını istediği açıklanmaktadır.Dimitri’nin Veli Paşa’nın mal varlığı ile ilgili verdiği bilgi sınırlıdır. Ya gerçektenbilmiyordu ya da bildirmek istememişti.Ali Paşa’nın diğer oğlu Muhtar Paşa’ya gelince; Ankara’daki idamı sırasındaele geçirilen Rumca evrakta Yanya sarayı içinde bodrumda eşyalarının olduğu vebu eşyaların listesi yer almaktadır16. Buna göre bu eşyalar arasında; gümüş vealtından yapılmış, ibrik, şamdan, tas, kahve takımı, çeşitli özellikleri olan giyecek,silah, kumaşlar vs. bulunduğu anlaşılmaktadır. Değerli olduklarını altın vegümüş, ipek, kadife gibi malzemeler kullanılmış olması göstermektedir.İsyan sonrasında ailenin ve onlara taraftar olanların mal varlıklarına devlettarafından el konulmuş ve hemen kayıtlarının tutulması için görevliler___
gönderilmiş, defterleri hazırlanmıştır. İstanbul’da 1821’de yöneticiler tarafındanalınan karar gereğince tüm menkul ve gayrimenkul varlıklar Darphane-i amiretarafından zaptedilecek ve yönetilecekti. Her sancakta tespit edilecek çiftliklerinhem yeniden yapılandırılması hem de layıkıyla yönetilmesi için “çiftlik-ihümayun nazırı” adıyla birer memur gönderilmesi, bunlara uygun miktardamaaş bağlanması, maktu yöntemin geçerli olduğu gelir kaynaklarının iseemaneten idaresi veya mümkün olmazsa iltizama verilmesi kararlaştırılmıştı.Tepedelenli Ali Paşa’nın han, dükkân, menzil vs. gayrimenkullerinin ise tayinolunacak çiftlik nazırları vasıtasıyla ve açık artırma yöntemiyle satılması ve eldeedilen gelirlerin Darphane-i Amire’ye gönderilmesi uygun görülmüştü17. Bukararlar alındıktan sonra hemen görevliler tespit edilerek kararlaştırıldığı şekildegörev yerlerine gitmişlerdir. Örneğin, Tırhala ve İnebahtı’ya giden görevlilerDergâh-ı ali kapıcıbaşılarından Es’ad Ağa ve Mesud Ağa’dır. Düzenlenendefterler İstanbul’a gönderilmiştir18. Yanya ve çevresindeki emlak ve çiftliklerinyazımı en sona bırakılmış, isyanın sona ermesi beklenmiştir. Ali Paşa’nınYanya’da ele geçirilecek malı-mülkünün büyük olması beklendiğinden bununyazılması için Sofya nazırı Hasan Tahsin özel olarak görevlendirilmiştir19.Tepedelenli Ali Paşa’nın ele geçirilen Rumca defter ve evraklarda Yanyakalesindeki hazinesi yer almaktadır. Ayrıca alacakları verecekleri dekaydedilmiştir20. Bu kayıtlarda altınların çok çeşitli olduğu gözlenmektedir. 1818yılı 9 Temmuz itibarıyla Yaldız altını (350,718 adet), İspanya altını (10546 adet),Ceneviz altını (647 adet), Çifteli Beyoğlu altını (8489 adet), Fındık altını(118,683 adet), İstanbul altını (207257 adet), Mısır altını (104659 adet), FındıkRubiyesi (569141 adet) Yirmibeşlik (10288 adet), Cezayir altını (305 adet),Ecnas Kuruş (2786124 adet) vs. çeşit ve miktarda altın ve para bulunmaktadır21.Ali Paşa, Yenişehirli sarraf Sebatay’a tahvil ve poliçe olarak 1820 senesiitibarıyla vermiş olduğu miktar 1.086.143 kuruş tutarındadır. Refail adlı sarraftanalacağı ki, 86614 kuruştur ile miktar 1.172.757’yi bulmaktadır. Çeşitli yerlerden_____
alacağı miktar ise 80.788 kuruştur. 405.248 kese Riyali kayıtlıdır. Ayrıca satışolarak kuyumculara verdiği mücevherler vardır. Bunlar 2540 parça ve 195,5kırat değerindedir. Yine mücevher niteliğinde 631 dirhem altın da kuyumcularaverilmiştir22. Defterde kayıtlı bu rakamlar dönemde önemli miktarlarıoluşturmaktadır.Ali Paşa’nın idamı sırasında Yanya kalesinde kendisine ve eşine ait birsandık içinde 30 bin kuruşluk ufak para ile bazı çekmece ve sandık içinde 21 bin19 buçuk kuruşluk ecnas-ı nakdi toplam 51 bin 19,5 kuruş meblağ bulunmuştur.Çekmece ve sandıklarda bulunan eşya ve mücevherat İstanbul’a gönderilmiştir.Ele geçirilen bu miktarlar Darphane-i amire’ye kaydedilmiş ve bir kısmıordunun masrafları için kullanılmıştır23Ali Paşa ve oğullarının çeşitli vilayetlerin halkından olan alacakları daönemli bir yekün tutmaktadır. Alacaklarını şu başlık altında toplayabiliriz. Çiftliksakinlerinin borçlarından, köylülerin vergi borçlarından, nüzül ve avarız zimmetbedellerinden, tımar cebelü zimmetlerinden, cizye evrakı zimmetlerinden,ağnam sayıcılığı borçlarından, köy aşar bedelinden, çiftlik hâsılatlarından, kışlakiltizamından, mandıraların iltizam bedellerinden vs. Paşa’nın vilayetlerdenyaklaşık 15 milyon kuruşluk alacağı vardı. Bunun dışında iki sarraftan 1.172.757ve başka şahıslardan 80.788 kuruştan toplam 1.252.545 kuruş alacağının olduğutespit edilmektedir24.Çiftlikler konusuna gelince; Ali Paşa ve ailesine ait 900’ün üzerinde çiftlikolduğu araştırmalar sonucunda ortaya çıkmaktadır25. Bunların büyük çoğunluğuYanya, Delvine, Tırhala, Avlonya, Ergiri (Gjirokaster) sancaklarındatoplanmıştır. Yıllık gelirlerinin ise 2 milyon kuruşun üzerinde bir miktar olduğutahmin edilmektedir26. Ali Paşa’nın çiftliklerinin emlak denilenleri, çoğu zeametve tımar27 ve mukataat dâhilinde olup defterhaneli karyelerden ibarettir.