Selamlar. İlk olarak şunu söylemekte fayda görüyorum; define işareti olarak bildiğimiz işaretler aslında dini ve kültürel anlamlar taşıyor. Farklı medeniyetlerin doğal olarak farklı folklorları vardır. Medeniyetlerin her biri kendi gelenek ve göreneklerini yaşarlar ve yaşatırlar. Bizim inceleme yaptığımız işaretler sonuç olarak malik medeniyetin mülkünde yaşamış insanların varlıklarına bizi yönlendirdiği için biz bunları define işaretleri olarak algılıyoruz. Bu isimlendirme, üzerinde çalışılmış bir proje olmamakla beraber genel kabul görmüş bir ifade şeklidir ki yanlış bir durum söz konusu değildir.
Aşağıda paylaştığım fotoğraf ve gravür bir Urartu kralına aittir ve üniversitelerin arkeoloji bölümlerinde derslerde kaya mezarı örneği olarak öğrencilere sunulmaktadır. Beraberinde Doğu Anadolu kaya mezarları hakkında yapılmış bir tezden ufak bir alıntı yapacağım. Bu paylaşımın kaya mezarlarına bakış açınızı değiştireceğini düşünüyorum.
Mezar hakkında daha önce aklıma takılan soruları sorduğum ve ustalardan çok güzel yorumlar aldığım konunun linki size ustaların tecrübelerini aktaracaktır.
Buyrun:
Kaya Mezarı İlk ve Açılmış Hali | Define Sohbeti - Define İşaretleri Çözümü
Ekli dosyayı görüntüle 147565
Ekli dosyayı görüntüle 147566
Doğu Anadolu Kaya Mezarlarında Pers Dönemi Etkileri Genel olarak Urartu kaya mezarları incelenirken, Doğu Anadolu’daki birkaç kaya mezarı Med-Pers örnekleriyle karşılaştırılmaktadır. Bunlardan biri, Med-Sahna Mezarı’na benzerliği zerinde durulan, Doğu Anadolu’nun tek kabartma cepheli Doğubeyazıt Mezarı’dır (HUFF 1990). Doğubeyazıt Kalesi’ndeki Osmanlı Dönemi yapılarının yoğunluğu nedeniyle buradaki Demir ağ kalıntıları hakkında fazla bir bilgiye sahip değiliz. Doğubeyazıt Kaya Mezarı ise hem cephesindeki kabartma ve hem de planı açısından dikkat çekicidir. Cephesindeki kabartmanın Doğu Anadolu’da benzeri bulunmamakta ve yukarıda değindiğimiz gibi daha çok İran’daki örneklerle karşılaştırılmaktadır. Ayrıca, çok odalı Urartu mezarlarından farklı olarak Doğubeyazıt Mezarı’ nın girişine ulaşan belirgin bir patika veya yol da yoktur. Ancak, kaya mezarının planı çok odalı Urartu mezar anlayışında yapılmıştır. Burada girişin arkasında dikdörtgen büyükk bir ana oda açılmış, batı ve güney duvarına da birçok kaya mezarındaki gibi birer niş yerleştirilmiştir (Bkz. HUFF 1990: Lev. 1 plan ve kesitler). Ancak, odanın kuzeydoğu köşesindeki kayanın yumuşak ve çatlak olması nedeniyle açılan mekanın kullanılamaz olduğunun anlaşılması, planda değişikliğe neden olmuş gözkmektedir. Bu nedenle ana odanın kuzeybatısında kayanın daha sağlam olan bölmnden 2 m derine inilmiş ve alt kat olarak algılanan bölüm planlanmıştır. Alt katta, kuzey kesimde daha büyük olan bir ana oda ve güneyde daha az işçilikli olan iki yan oda bulunur. Yan odaların az işçilikli oluşu, Urartu kaya mezarlarının birçoğunda karşımıza çıkmaktadır. Kanımızca, Doğubeyazıt Mezarı Urartu Dönemi’ne aittir. Giriş bölmünün farklılığı ve mezar cephesindeki kabartma, kaledeki Demirağ kalıntılarının belgelenmesiyle daha güvenilir bir biçimde yorumlanabilecektir. Özellikle, girişin dışında varlığı gözlenen kaya basamaklarının ayrıntılı planı, kapıya ulaşan yolla ilişkili bir tasarım olup olmadığı sorununa cevap olabilir.
ALINTI.
